Οδοντιατρικές ακτινογραφίες

Οδοντιατρικές ακτινογραφίες
Τι είναι οι οδοντιατρικές ακτινογραφίες
Οι οδοντιατρικές ακτινογραφίες είναι ειδικές απεικονίσεις των σκληρών ιστών του στόματος (δόντια και οστά γνάθων) και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της διάγνωσης και του σχεδιασμού της οδοντιατρικής θεραπείας. Ο ρόλος τους είναι διαγνωστικός, διότι επιτρέπουν στον οδοντίατρο να λάβει πληροφορίες για την ανατομία των ριζών των δοντιών και του οστού των γνάθων, για την ποιότητα των προσθετικών αποκαταστάσεων και την αρτιότητα των ενδοδοντικών θεραπειών. Επιπλέον, με τις ακτινογραφίες ο οδοντίατρος μπορεί να εντοπίσει παθολογικές καταστάσεις στα δόντια (πχ τερηδόνες, κατάγματα), στις γνάθους (πχ απώλεια οστικής στήριξης των δοντιών, κύστεις) και την άρθρωση. Οι πληροφορίες αυτές είναι απαραίτητες για τη σωστή διάγνωση και καθορίζουν το σχέδιο θεραπείας και τη δυσκολία υλοποίησής του. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, η λήψη επιπλέον ακτινογραφιών κατά τη διάρκεια της θεραπείας είναι απαραίτητη, για να αξιολογείται η πορεία της.

Είδη ακτινογραφιών
Υπάρχουν διαφόρων ειδών οδοντιατρικές ακτινογραφίες. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες είναι οι οπισθοφατνιακές, οι πανοραμικές, οι κεφαλομετρικές και οι αξονικές τομογραφίες. Ο οδοντίατρος, ανάλογα με την περίπτωση, αποφασίζει ποια ακτινογραφία είναι πιο κατάλληλη.
Οι οπισθοφατνιακές είναι οι πιο συνήθεις ακτινογραφίες που χρησιμοποιούνται στην οδοντιατρική πρακτική και οι πιο γνωστές στους ασθενείς. Είναι ακτινογραφίες ενδοστοματικές. Προσφέρουν υψηλής ευκρίνειας λεπτομέρειες για την κατάσταση των δοντιών και του οστού των γνάθων. Επιτρέπουν στον οδοντίατρο να εντοπίσει τερηδόνες, να αποκτήσει εικόνα της κατάστασης της ρίζας του δοντιού και να διαγνώσει την ύπαρξη περιοδοντικής νόσου. Το μειονέκτημά τους είναι ότι απεικονίζουν περιορισμένο αριθμό δοντιών και μικρό τμήμα των γνάθων.
Ο όρος full mouth χρησιμοποιείται, όταν λαμβάνονται οπισθοφατνιακές ακτινογραφίες απ’ όλα τα δόντια του ασθενή. Συνήθως, το πλήρες σετ οπισθοφατνιακών ακτινογραφιών λαμβάνεται σε περιπτώσεις περιοδοντικής νόσου, διότι επιτρέπει στον οδοντίατρο να αξιολογήσει την έκταση της οστικής καταστροφής.
Η πανοραμική ακτινογραφία αποτελεί ένα από τα βασικότερα διαγνωστικά εργαλεία της οδοντιατρικής, διότι σε μία εικόνα απεικονίζεται η συνολική κατάσταση του στόματος. Έτσι, με τις πανοραμικές ακτινογραφίες μπορεί ο οδοντίατρος να μελετήσει τα οστά των γνάθων, όλα τα δόντια, την κροταφογναθική άρθρωση και εν μέρει τη ρινική κοιλότητα και τα ιγμόρεια.

Η πανοραμική επιτρέπει στον οδοντίατρο να διαγνώσει και να μελετήσει διάφορα προβλήματα της στοματικής κοιλότητας, όπως ανωμαλίες των οστών, κατάγματα των δοντιών και των γνάθων, έγκλειστα δόντια, περιοδοντικές νόσους, κύστεις, όγκους, κ.ά.. Επίσης, η πανοραμική αποτελεί πολύτιμο εργαλείο στο σχεδιασμό θεραπειών με εμφυτεύματα, καθώς και για την ορθοδοντική θεραπεία.

Το μειονέκτημά της, όμως, είναι ότι δεν διαθέτει μεγάλη ευκρίνεια με αποτέλεσμα να μην αποτυπώνονται όλες οι λεπτομέρειες.

Οι πανοραμικές λαμβάνονται σ’ ένα μηχάνημα που ονομάζεται ορθοπαντομογράφος. Η λήψη είναι απλή. Συγκεκριμένα, το κεφάλι του ασθενή ακινητοποιείται στη σωστή θέση με τη βοήθεια ενός κεφαλοστάτη. Εν συνεχεία, το μηχάνημα κινείται περιστροφικά γύρω από το κεφάλι του ασθενή και ακτινοβολεί την περιοχή των γνάθων.

Η κεφαλομετρική είναι μία ειδική πλάγια ακτινογραφία της κεφαλής, με τη βοήθεια της οποίας μελετάται η θέση και η σχέση των γνάθων και των μαλακών μορίων του κρανίου. Χρησιμοποιείται, κυρίως, στο σχεδιασμό της ορθοδοντικής θεραπείας αλλά και κατά τη διάρκεια και το τέλος αυτής. Μαζί με την πανοραμική αποτελούν το πολυτιμότερο διαγνωστικό εργαλείο για την ορθοδοντική θεραπεία.
Η αξονική τομογραφία είναι μία εξειδικευμένη ακτινογραφία η οποία προσφέρει τρισδιάστατη απεικόνιση των γνάθων και των δοντιών. Χρησιμοποιείται τις περισσότερες φορές για τη μελέτη και το σχεδιασμό θεραπειών που περιλαμβάνουν εμφυτεύματα ή την αύξηση των διαστάσεων των γνάθων με οστικά μοσχεύματα.

Λαμβάνεται σε ειδικά ακτινοδιαγνωστικά κέντρα και προσφέρει τη μεγαλύτερη ευκρίνεια από όλες τις οδοντιατρικές ακτινογραφίες. Το κόστος της, όμως, είναι αρκετά υψηλό, σε σχέση με τις άλλες ακτινογραφίες, με αποτέλεσμα να λαμβάνεται μόνο, όταν συντρέχει κάποιος ειδικός λόγος.

Συχνές ερωτήσεις

Είναι οι ακτινογραφίες ασφαλείς;

Οι ακτινογραφίες στις μέρες μας είναι ασφαλείς. Τα ακτινολογικά μηχανήματα και ιδιαίτερα τα ψηφιακά εκπέμπουν μια πολύ μικρή δόση ακτινοβολίας η οποία για την πανοραμική είναι συγκρίσιμη με αυτή που λαμβάνει ένα άτομο βλέποντας τηλεόραση για κάποιες ώρες. Επίσης, τα μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας δίνουν τη δυνατότητα ρύθμισης της ακτινοβολίας, ανάλογα με το σωματότυπο και την ηλικία του ασθενή. Έτσι, η ακτινοβόληση είναι η μικρότερη δυνατή, ενώ για επιπλέον προστασία οι ασθενείς φοράνε ειδικά κολάρα και ποδιές μολύβδου που προστατεύουν τα άλλα μέρη του σώματος από την ακτινοβολία.

Ποδιά μολύβδου κατά τη λήψη πανοραμικής

Στα παιδιά βγάζουμε ακτινογραφίες;

Στα παιδιά βγάζουμε ακτινογραφίες αν και γίνεται προσπάθεια να λαμβάνονται μόνο αν είναι εντελώς απαραίτητες. Για μεγαλύτερη προστασία των ασθενών αυτών μειώνεται η δόση της ακτινοβολίας, ανάλογα με την ηλικία και το σωματότυπό τους. Επιπλέον, όπως όλοι οι ασθενείς, φοράνε ειδικά κολάρα και ποδιές μολύβδου που προστατεύουν τα άλλα μέρη του σώματός τους από την ακτινοβολία. Τέλος, επειδή το στόμα τους είναι πιο μικρό, στις περιπτώσεις των οπισθοφατνιακών ακτινογραφιών, χρησιμοποιούνται μικρότερα ακτινογραφικά πλακίδια.

Σε εγκύους βγάζουμε ακτινογραφίες;

Στις εγκύους, γενικά, αποφεύγεται η λήψη ακτινογραφιών εκτός εάν είναι εντελώς απαραίτητο. Οι γυναίκες αυτές, όπως και οι άλλοι ασθενείς, φοράνε ειδικά κολάρα και ποδιές μολύβδου που προστατεύουν τα άλλα μέρη του σώματός τους από την ακτινοβολία.

Ποιες οι διαφορές ψηφιακής και αναλογικής ακτινογραφίας;

Στις μέρες μας όλο και περισσότερα οδοντιατρεία διαθέτουν ακτινολογικά μηχανήματα που λαμβάνουν ψηφιακές ακτινογραφίες. Η μεταστροφή αυτή γίνεται, διότι οι ψηφιακές ακτινογραφίες εμφανίζουν ορισμένα πλεονεκτήματα όπως:

  • απαιτείται μικρότερη δόση ακτινοβόλησης
  • για την εμφάνισή τους δεν απαιτείται η χρονοβόρα διαδικασία με τα εμφανιστικά υγρά
  • δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον από την απόρριψη των εμφανιστικών υγρών
  • αποθηκεύονται και μεταφέρονται εύκολα, διότι είναι ψηφιακές

Ψηφιακές ακτινογραφίες

Κάθε πότε πρέπει να βγάζω πανοραμική ακτινογραφία;

Την αναγκαιότητα λήψης καινούργιας πανοραμικής την καθορίζει ο οδοντίατρος, συνεκτιμώντας την κλινική κατάσταση του ασθενή, την ηλικία του καθώς και την πεποίθηση του οδοντιάτρου ότι η νέα ακτινογραφία θα προσφέρει διαγνωστικά κάτι παραπάνω από την προηγούμενη ακτινογραφία.

Γενικά, παρόλο που οι σύγχρονες ακτινογραφίες είναι ασφαλείς, η λήψη τους πρέπει να είναι αιτιολογημένη και να περιλαμβάνει όλα τα μέτρα προστασίας για τον ασθενή και το προσωπικό του οδοντιατρείου.

Ρωτήστε τους ειδικούς
Απευθυνθείτε σήμερα σε έναν ειδικό για τη φροντίδα του χαμόγελου σας.